تشک برای ما نماد آرامش و استراحت است؛ جایی که پس از یک روز پرمشغله روی آن دراز می‌کشیم تا ذهن و بدنمان تجدید قوا کند. اما آنچه بسیاری از ما نمی‌دانیم، این است که برخی از تشک‌ها ممکن است برخلاف ظاهر آرامشان، درون خود ترکیباتی داشته باشند که به آرامش ما لطمه بزنند. مواد شیمیایی و ترکیبات سمی که در فرآیند ساخت بعضی از تشک‌ها استفاده می‌شود، می‌تواند به مرور زمان وارد هوایی شود که تنفس می‌کنیم یا از طریق تماس پوستی جذب بدنمان گردد. وقتی بدانیم که هر شب حدود هشت ساعت – یعنی تقریباً یک‌سوم عمرمان – را روی تشک سپری می‌کنیم، اهمیت شناخت این مواد پنهان و تأثیرشان بر سلامت بدن دوچندان می‌شود.
نمایندگی تشک رویال در این مقاله به بررسی مواد سمی پنهان در تشک می پردازد. برای کسب اطلاعات بیشتر در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
آزاد شدن ترکیبات شیمیایی از فوم و چسب تشک
یکی از منابع اصلی مواد سمی پنهان شیمیایی در تشک‌ها، فوم‌های مصنوعی هستند. بیشتر تشک‌های مدرن از فوم پلی‌یورتان ساخته می‌شوند؛ ماده‌ای سبک و منعطف که خوابیدن روی آن راحت است، اما می‌تواند گازهایی از خود آزاد کند. این گازها که به آن‌ها «ترکیبات آلی فرّار» یا VOC گفته می‌شود، به‌مرور از تشک خارج شده و وارد هوای اتاق می‌شوند. شاید بوی خاص تشک نو را حس کرده باشید؛ همان بویی که در واقع نشانه‌ی آزاد شدن همین ترکیبات است.
این گازها اگرچه در مقادیر کم بی‌خطر به نظر می‌رسند، اما قرار گرفتن مداوم در معرض آن‌ها می‌تواند باعث سردرد، تحریک گلو و چشم، یا حتی تشدید آلرژی‌های تنفسی شود. در برخی از فوم‌ها، مقادیر ناچیزی از ترکیباتی مثل بنزن یا فرمالدهید هم وجود دارد که در تحقیقات بین‌المللی به‌عنوان مواد سرطان‌زا معرفی شده‌اند. مسئله نگران‌کننده‌تر آنجاست که این مواد به‌تدریج و در طول سال‌ها آزاد می‌شوند؛ یعنی ممکن است سال‌ها در خانه‌ای بخوابیم که هوای آن به‌آرامی آلوده می‌شود، بدون آن‌که متوجه باشیم.
حتی چسب‌هایی که در لایه‌های تشک برای اتصال پارچه‌ها و فوم‌ها به کار می‌روند، می‌توانند منبع انتشار این ترکیبات باشند. به همین دلیل، تشک‌هایی که از مواد طبیعی‌تر یا چسب‌های پایه‌آبی ساخته می‌شوند، گزینه‌ای سالم‌تر محسوب می‌شوند.
مواد ضدآتش به کاررفته درتشک چه تاثیری بر سلامتی ما دارند؟
یکی از الزامات قانونی در بسیاری از کشورها این است که تشک باید در برابر آتش مقاوم باشد. برای رعایت این قانون، تولیدکنندگان از مواد ضدآتش در بافت یا روکش تشک استفاده می‌کنند. اما بسیاری از این مواد – از جمله ترکیبات برم‌دار یا فسفر‌دار – از نظر علمی با خطرات جدی برای سلامت بدن مرتبط دانسته شده‌اند. این مواد می‌توانند در گرد و غبار اتاق پخش شوند و به‌مرور از طریق تنفس یا تماس پوستی وارد بدن شوند.
برخی از این ترکیبات، در مطالعات متعدد، به عنوان مواد مختل‌کننده‌ی سیستم هورمونی شناخته شده‌اند. آن‌ها می‌توانند عملکرد طبیعی هورمون‌های بدن را تغییر دهند و حتی بر باروری و رشد مغزی کودکان تأثیر بگذارند. موضوع نگران‌کننده‌تر زمانی است که بدانیم بسیاری از شرکت‌ها موظف نیستند نام دقیق این ترکیبات را روی بسته‌بندی تشک درج کنند، بنابراین مصرف‌کننده عملاً نمی‌داند چه چیزی در محصول وجود دارد.
در سال‌های اخیر، استفاده از فیبرگلاس نیز در لایه‌ی داخلی برخی تشک‌ها رایج شده است. فیبرگلاس ماده‌ای ارزان و مقاوم در برابر حرارت است، اما در صورت پارگی روکش یا شست‌وشوی اشتباه، ذرات ریز آن می‌توانند در هوا پخش شوند و باعث تحریک پوست، چشم و دستگاه تنفسی شوند. بسیاری از کاربران تجربه کرده‌اند که تنها با باز کردن زیپ رویه تشک، صدها ذره‌ی فیبرگلاس در اتاق پراکنده شده است. این موضوع نشان می‌دهد که حتی موادی که به‌ظاهر بی‌خطر به نظر می‌رسند، در شرایط نادرست می‌توانند آسیب‌زا شوند.
تاثیر منفی پلاستیک‌ها و پوشش‌های پنهان بر خواب
در کنار فوم و مواد ضدآتش، دسته‌ی دیگری از مواد سمی در پوشش تشک‌ها پنهان شده‌اند. بسیاری از تولیدکنندگان برای ضدآب کردن یا افزایش دوام روکش تشک، از پلاستیک‌هایی مانند پی‌وی‌سی (PVC) یا وینیل استفاده می‌کنند. این مواد معمولاً حاوی فتالات‌ها هستند؛ ترکیباتی که به پلاستیک خاصیت نرمی می‌دهند اما در تحقیقات پزشکی با مشکلات تولیدمثلی و اختلال در تعادل هورمونی بدن مرتبط شناخته شده‌اند.
علاوه بر این، برای پوشاندن بوی مواد اولیه یا چسب‌ها، در برخی تشک‌ها از «عطرهای مصنوعی» استفاده می‌شود. ترکیب شیمیایی این رایحه‌ها مشخص نیست و ممکن است شامل صدها ماده مختلف باشد. نتیجه آن است که تشکی که قرار بود بوی خوبی بدهد، در عمل منبعی از ترکیبات شیمیایی استنشاقی می‌شود.
در بعضی مدل‌ها نیز از روکش‌های آنتی‌باکتریال استفاده می‌شود تا جلوی رشد قارچ یا باکتری گرفته شود، اما بسیاری از این پوشش‌ها بر پایه‌ی مواد نقره‌ای یا ترکیبات شیمیایی خاصی هستند که ممکن است حساسیت پوستی یا تنفسی ایجاد کنند. در واقع، هدف اولیه – یعنی افزایش سلامت – گاهی نتیجه‌ای کاملاً معکوس پیدا می‌کند.
برای افرادی که به دنبال خوابی سالم‌تر هستند، بهتر است به جای تمرکز بر ویژگی‌های تبلیغاتی مشکوک، به سراغ محصولات ساده و ایمن‌تر بروند. مثلاً استفاده از بالش‌های طبیعی و باکیفیت می‌تواند نقش مهمی در کاهش تماس با مواد شیمیایی داشته باشد. خوشبختانه، امروزه امکان خرید بالش ارزان قیمت با الیاف طبیعی و روکش‌های تنفس‌پذیر از فروشگاه‌های معتبر کالای خواب وجود دارد. چنین بالش‌هایی علاوه بر قیمت مناسب، فاقد مواد مضر بوده و به بهبود کیفیت خواب و کاهش حساسیت‌های پوستی کمک می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.
چگونه از این خطرات دور بمانیم؟
نخستین قدم برای داشتن خوابی سالم، آگاهی است. دانستن اینکه هر تشک با چه موادی ساخته شده، می‌تواند تفاوت زیادی در سلامت خانواده ایجاد کند. هنگام خرید تشک، باید از فروشنده یا تولیدکننده درباره نوع فوم، وجود یا عدم وجود فیبرگلاس، استفاده از چسب‌های شیمیایی و گواهی‌های ایمنی سؤال کنید. تشک‌هایی که دارای استانداردهایی مثل CertiPUR-US یا Oeko-Tex هستند، معمولاً از نظر انتشار ترکیبات مضر در سطح پایینی قرار دارند.
اگر به تازگی تشک نو خریده‌اید، بهتر است قبل از استفاده، آن را چند روز در محیطی با تهویه مناسب قرار دهید تا گازهای اولیه خارج شوند. باز گذاشتن پنجره‌ها، استفاده از دستگاه تصفیه هوا و شستن روکش تشک پیش از استفاده نیز به کاهش میزان مواد آزادشده کمک می‌کند.
در صورتی که هنوز از تشک قدیمی استفاده می‌کنید، بررسی کنید آیا رویه‌ی آن دچار پارگی یا تغییر رنگ شده است یا خیر. تشک‌های کهنه ممکن است مواد شیمیایی بیشتری آزاد کنند یا با گذشت زمان به منبع گرد و غبار و باکتری تبدیل شوند. اگر متوجه بو، حساسیت پوستی یا مشکل تنفسی جدیدی شده‌اید، شاید زمان تعویض تشک فرا رسیده باشد.
برای کودکان و نوزادان که بدن حساس‌تری دارند، انتخاب تشک‌های ارگانیک و فاقد مواد سمی پنهان اهمیت ویژه‌ای دارد. تشک‌های ساخته‌شده از لاتکس طبیعی، پنبه ارگانیک و پشم طبیعی، گزینه‌های ایمن‌تر و قابل‌اعتمادترند، هرچند قیمت بالاتری داشته باشند. سلامت درازمدت ارزش این هزینه را دارد.
نتیجه‌گیری
خواب خوب و عمیق یکی از پایه‌های اصلی سلامت جسم و روان است، اما اگر سطحی که روی آن می‌خوابیم مملو از ترکیبات شیمیایی باشد، بدن ما هر شب در معرض آسیب قرار می‌گیرد. مواد سمی پنهان در بعضی از تشک‌ها ممکن است سال‌ها بدون علامت خاصی در اطراف ما وجود داشته باشند، اما در طول زمان تأثیر خود را بر کیفیت تنفس، پوست و سیستم ایمنی بدن نشان می‌دهند.
با این حال، آگاهی می‌تواند بهترین ابزار ما باشد. انتخاب تشکی با مواد طبیعی، توجه به گواهی‌های معتبر، تهویه‌ی مناسب اتاق خواب و نگهداری درست از تشک، همگی اقداماتی ساده اما مؤثرند که می‌توانند به داشتن خوابی سالم‌تر و آرام‌تر کمک کنند.
اگر قصد دارید تشک خود را تعویض کنید یا به دنبال گزینه‌ای مطمئن برای خواب سالم هستید، پیشنهاد می‌شود از فروشگاه اینترنتی کالای خواب اصفهان بازدید کنید. این فروشگاه مجموعه‌ای از تشک‌های استاندارد و بدون مواد شیمیایی مضر را ارائه می‌دهد که از متریال باکیفیت و سازگار با پوست و تنفس انسان تولید شده‌اند. علاوه بر این، کارشناسان فروشگاه می‌توانند شما را در انتخاب تشکی متناسب با شرایط بدنی و حساسیت‌های احتمالی‌تان راهنمایی کنند تا خوابی آرام، سالم و ایمن را تجربه کنید.