بدن انسان برای عملکرد طبیعی خود به تعادل دقیق هورمون‌ها وابسته است. این مواد شیمیایی ظریف، پیام‌رسان‌هایی هستند که میان اندام‌ها و بافت‌های مختلف بدن ارتباط برقرار می‌کنند و وظایفی مانند رشد، متابولیسم، باروری، خلق‌و‌خو و حتی کیفیت خواب را تنظیم می‌نمایند. هر عاملی که این تعادل را بر هم بزند، می‌تواند زمینه‌ساز مشکلاتی چون اختلالات تیروئیدی، چاقی، ناباروری یا تغییرات خلقی شود.
بیشتر مردم تصور می‌کنند که فقط تغذیه، داروها یا آلودگی هوا می‌توانند بر تعادل هورمونی بدن اثر بگذارند، اما یکی از منابع پنهان و کمتر شناخته‌شده، مواد اولیه تشک است. ما حدود یک‌سوم از عمر خود را روی تشک می‌گذرانیم و همین موضوع اهمیت کیفیت و ترکیبات تشک را دوچندان می‌کند. برخی از مواد شیمیایی که در فرایند تولید تشک به کار می‌روند، به مرور زمان وارد محیط اتاق و بدن انسان می‌شوند و ممکن است بر عملکرد هورمون‌ها تأثیر منفی بگذارند.
نمایندگی تشک رویال در این مطلب، چهار عامل مهم را بررسی می‌کند که نشان می‌دهند مواد اولیه‌ی تشک چگونه می‌توانند با سلامت هورمونی بدن ارتباط داشته باشند.
وجود ترکیبات مختل‌کننده در تشک
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها درباره‌ی تشک‌ها، وجود ترکیباتی است که دانشمندان آن‌ها را «مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز» می‌نامند. این مواد شیمیایی توانایی فریب دادن یا مسدود کردن گیرنده‌های هورمونی را دارند و می‌توانند عملکرد طبیعی غدد بدن را مختل کنند.
برای نمونه، در برخی از تشک‌ها از فُتالیت‌ها برای نرم کردن لایه‌های پلاستیکی استفاده می‌شود. این ترکیبات می‌توانند وارد هوا یا از طریق پوست جذب بدن شوند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که فتالیت‌ها روی هورمون‌های جنسی تأثیر می‌گذارند و ممکن است در درازمدت باعث کاهش کیفیت اسپرم، تغییر در سطح تستوسترون و حتی مشکلات باروری شوند.
مورد دیگر بیسفنول‌ها هستند که گاهی در رزین‌ها یا پوشش‌های مصنوعی تشک به کار می‌روند. این مواد رفتار شیمیایی مشابه استروژن دارند و می‌توانند تعادل هورمونی بدن را به‌ویژه در خانم‌ها بر هم بزنند.
همچنین برخی تشک‌ها برای از بین بردن بوی نامطبوع یا افزودن رایحه‌ی مصنوعی، به مواد معطر شیمیایی آغشته می‌شوند. این مواد نیز معمولاً حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند عملکرد طبیعی هورمون‌ها را تغییر دهند.
بنابراین، اگر تشک از موادی ساخته شود که در ترکیب آن‌ها از این نوع مواد شیمیایی استفاده شده باشد، ممکن است در طول زمان بر سلامت هورمونی اثر بگذارد؛ حتی اگر این ترکیبات در لایه‌های درونی تشک قرار داشته باشند.
گازهای شیمیایی آزادشده از تشک و تأثیر آن‌ها بر بدن
زمانی که تشک جدید خریده می‌شود، معمولاً بوی خاصی از آن به مشام می‌رسد. این بو در حقیقت ناشی از آزاد شدن گازهایی است که از مواد شیمیایی موجود در فوم، چسب یا لایه‌های پوششی خارج می‌شوند. به این پدیده اصطلاحاً «گازدهی» یا «آزاد شدن ترکیبات فرّار» گفته می‌شود.
این گازها شامل موادی مانند فرمالدهید، بنزن و ترکیبات آلدئیدی هستند که می‌توانند روی غدد درون‌ریز و تولید هورمون‌ها اثر بگذارند. تحقیقات نشان داده‌اند که در اتاق‌هایی که از تشک‌های تازه تولیدشده استفاده می‌شود، غلظت این گازها در هوا به‌ویژه در چند هفته‌ی نخست بسیار بالاست.
وقتی فرد روی تشک دراز می‌کشد، فشار وزن بدن و گرمای تولیدشده در تماس با سطح تشک، آزاد شدن این گازها را بیشتر می‌کند. اگر اتاق تهویه‌ی مناسبی نداشته باشد، این مواد در هوا باقی می‌مانند و از طریق تنفس وارد بدن می‌شوند. تداوم چنین وضعیتی ممکن است باعث اختلال در ترشح برخی هورمون‌ها به‌ویژه در محور تیروئید یا غدد جنسی شود.
به همین دلیل، کارشناسان توصیه می‌کنند هنگام خرید تشک جدید، چند روز آن را در محیطی باز قرار دهید تا بخش زیادی از گازهای اولیه از بین برود. همچنین انتخاب محصولی از برندهای معتبر مانند کارخانه تشک رویال می‌تواند تا حد زیادی این نگرانی را برطرف کند، زیرا در تولید تشک‌های رویال از فوم‌ها و چسب‌های باکیفیت و دارای استاندارد زیست‌محیطی استفاده می‌شود که میزان گازدهی بسیار کمتری دارند.
مواد ضد آتش و افزودنی‌های صنعتی
برای رعایت استانداردهای ایمنی در برابر آتش‌سوزی، بسیاری از کارخانه‌ها به تشک‌ها مواد ضد آتش اضافه می‌کنند. هرچند این کار از نظر ایمنی ضروری به نظر می‌رسد، اما برخی از این ترکیبات ممکن است تأثیرات نامطلوبی بر سلامت بدن داشته باشند.
در گذشته از مواد ضد آتش «برم‌دار» استفاده می‌شد که بعدها مشخص شد می‌توانند بر هورمون‌های تیروئید و سیستم عصبی اثر منفی بگذارند. اگرچه امروزه بسیاری از کشورها استفاده از آن‌ها را محدود کرده‌اند، اما ترکیبات جایگزین نیز گاهی ساختاری مشابه دارند و هنوز درباره‌ی بی‌خطر بودنشان اطمینان کامل وجود ندارد.
علاوه بر این، برخی تشک‌ها حاوی مواد فسفره هستند که برای جلوگیری از شعله‌ور شدن طراحی شده‌اند. تحقیقات جدید نشان داده است که تماس طولانی با این مواد می‌تواند عملکرد برخی از هورمون‌ها، به‌ویژه هورمون‌های جنسی و غدد فوق کلیوی را مختل کند.
مسئله زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که بدانیم این ترکیبات ممکن است به‌مرور زمان از لایه‌های داخلی تشک جدا شوند و به شکل ذرات بسیار ریز در هوای اتاق پخش شوند. این ذرات می‌توانند از طریق تنفس یا تماس پوستی وارد بدن شوند و اثر تجمعی بر جای بگذارند.
در نتیجه، استفاده از تشک‌هایی که در تولید آن‌ها از مواد ضد آتش شیمیایی استفاده نشده یا از روش‌های ایمن‌تری بهره برده‌اند، گزینه‌ی مناسب‌تری برای حفظ سلامت هورمونی است.
تماس پوستی و جذب مواد شیمیایی
پوست انسان بزرگ‌ترین اندام بدن است و مانند یک سد محافظ عمل می‌کند، اما این سد کاملاً نفوذناپذیر نیست. برخی ترکیبات شیمیایی کوچک می‌توانند از راه پوست جذب شوند، به‌ویژه اگر تماس طولانی و مستقیم باشد. از آنجا که در زمان خواب بدن ساعت‌ها با سطح تشک در تماس است، احتمال جذب برخی مواد وجود دارد.
پارچه‌ی رویی تشک اگر از الیاف مصنوعی یا آغشته به مواد رنگی، ضدباکتری یا خوش‌بوکننده باشد، ممکن است در تماس با پوست، مقدار اندکی از این ترکیبات را منتقل کند. در حالت عادی این میزان اندک است، اما در درازمدت و به‌ویژه در کودکان، زنان باردار یا افرادی که پوست حساسی دارند، اثر آن می‌تواند چشمگیر باشد.
رطوبت بدن نیز جذب مواد را افزایش می‌دهد. وقتی بدن در خواب عرق می‌کند، منافذ پوست بازتر می‌شوند و عبور ترکیبات شیمیایی از سطح پوست آسان‌تر می‌گردد. در نتیجه، خوابیدن روی تشکی که از مواد طبیعی ساخته نشده باشد، می‌تواند راهی برای ورود مواد نامطلوب به بدن باشد و به تدریج بر سیستم هورمونی اثر بگذارد.
به همین دلیل توصیه می‌شود هنگام خرید تشک اقساطی یا نقدی، تنها به ظاهر و قیمت توجه نکنید، بلکه به جنس پارچه‌ی رویی و مواد اولیه داخلی آن نیز دقت داشته باشید. بسیاری از برندهای معتبر ایرانی تشک‌هایی با روکش‌های طبیعی و تنفس‌پذیر تولید می‌کنند که تماس ایمن‌تری با پوست دارند و برای افرادی با پوست حساس یا مشکلات هورمونی گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شوند.
نتیجه‌گیری
سلامت هورمونی بدن، حاصل هماهنگی بسیار ظریفی میان غدد مختلف است. هر عاملی که این هماهنگی را بر هم بزند، می‌تواند مشکلات متنوعی در بدن ایجاد کند. همان‌طور که دیدیم، ترکیبات شیمیایی موجود در برخی تشک‌ها از طریق تنفس، تماس پوستی یا گازدهی در محیط خواب می‌توانند وارد بدن شوند و بر ترشح یا عملکرد هورمون‌ها تأثیر بگذارند.
بهتر است هنگام خرید تشک، به دنبال مدل‌هایی باشید که دارای گواهی سلامت و ساخته‌شده از مواد طبیعی مانند لاتکس طبیعی، پنبه یا پشم ارگانیک باشند. از خرید تشک‌هایی که در آن‌ها از افزودنی‌های شیمیایی سنگین، لایه‌های پلاستیکی ضخیم یا مواد معطر صنعتی استفاده شده پرهیز کنید. پس از خرید تشک جدید، چند روز آن را در فضای باز یا کنار پنجره قرار دهید. تا گازهای اولیه خارج شوند. تهویه‌ی منظم اتاق خواب را فراموش نکنید، زیرا جریان هوا می‌تواند مواد شیمیایی معلق را کاهش دهد.
در نهایت، انتخاب یک تشک سالم فقط به معنای خواب راحت نیست؛ بلکه گامی مؤثر برای حفظ سلامت کلی بدن و به‌ویژه سلامت هورمونی بدن محسوب می‌شود.